Τα 2 μεγαλύτερα αινίγματα της αρχαιολογίας

Διαβάζοντας ένα άρθρο σε μία κυριακάτικη εφημερίδα για τον Τουταγχαμών και το μυστήριο για το θάνατο του που λύθηκε επιτέλους μετά από 3300 χρόνια με τη βοήθεια της επιστήμης, τώρα είπα να παρουσιάσω τα 2 μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιολογίας. Το Στοουνχέντζ ( Stonehenge) και τον Δίσκο της Φαιστού (έτσι γιατί όταν μιλάμε για αρχαιότητα δε μπορεί να λείπει η Ελλάδα) .

TO STONEHENGE

Αστρονομικό κομπιούτερ ή κέντρο θεραπείας?

Κάτι σαν μια Λούρδη στην προϊστορική Βρετανία? Το Stonehedge συνεχίζει εδώ και 4000 χρόνια να κεντρίζει τη φαντασία με τα μυστήρια και την απόκοσμη έλξη του.

Τo Στόουνχεντζ είναι νεολιθικό μεγαλιθικό μνημείο του οποίου η διαμόρφωση συνεχίστηκε ως την Εποχή του Χαλκού, κοντά στο Έιμσμπερι (Amesbury) της Αγγλίας στην κομητεία του Γουΐλτσιρ (Wiltshire), περίπου 13 χλμ βορειοδυτικά του Σαλίσμπερι (Salisbury). Πρόκειται για έναν κύκλο μεγαλίθων, που κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις πλέον αποδεκτές αρχαιολογικές εκτιμήσεις ανάμεσα στο 2500 π.Χ. και το 2000 π.Χ.. Το αρχαιότερο κυκλικό ανάχωμα και η περιφερειακή τάφρος, που ανήκουν σε πρωιμότερη φάση του μνημείου, χρονολογήθηκαν προσφάτως περί το 3100 π.Χ.

Το όνομα Στόουνχεντζ (Stonehenge) προέρχεται από τις αρχαίες αγγλικές λέξεις Stanhen gist, που σημαίνουν 'κρεμαστοί λίθοι' και έδωσαν το όνομά τους σε μια ολόκληρη κατηγορία μνημείων γνωστών ως henge(s), δηλαδή κυκλικές ή οβάλ σχήματος περιοχές με διακριτά χαρακτηριστικά τους το κυκλικό ανάχωμα και την τάφρο που το περιβάλλει.

Για πρώτη φορά εδώ και μισό αιώνα Βρετανοί άρχισαν ανασκαφές με σκοπό να απαντήσουν για ποιον λόγο κατασκευάστηκε και ποιους σκοπούς εξυπηρετούσε το διάσημο μνημείο.

Για τις πρώτες φυλές της Νότιας Βρετανίας, η τοποθεσία στην πεδιάδα Σάλισμπερυ ίσως ήταν ιερός τόπος θεραπείας, ναός αφιερωμένος στο θεό Ήλιο με μαντείο όπως αυτό των Δελφών. Ίσως πάλι η σημασία του να ήταν καθαρά αστρονομική, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι επιστήμονες.

Κάθε χρόνο στις 21 Ιουνίου, την πρώτη μέρα του καλοκαιριού, ο ήλιος  ανατήλει από ένα σημείο πιο βόρεια και έτσι στα ερείπια του Στόουνχεντς η ανατολή του θερινού ηλιοστασίου εμφανίζεται στον ορίζοντα σε ευθυγράμμιση με την ογκώδη κύρια πέτρα του μνημείου. Έτσι θα μπορούσαν να έχουν ένα πρακτικό ημερολόγιο, μετρώντας τις μέρες.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία οι ακριβείς κινήσεις του ήλιου και της σελήνης απεικονίζονται στην αρχιτεκτονική δομή του μνημείου. Άλλοι ερευνητές ωστόσο υποστηρίζουν ότι πρόκειτα για λατρευτικό κέντρο. Δεν είναι εξάλλου και τόσο δύσκολο να φανταστεί κανείς τους ανρθώπους της παλαιολιθικής εποχής να συγκεντρώνονται σε έναν ιερό τόπο, στη διάρκεια εκλείψεων, ηλιοστασίων και ισημεριών για λατρευτικές τελετουργίες.

Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΦΑΙΣΤΟΥ

Ποιός θα σπάσει τον κώδικα?

Ο Δίσκος της Φαιστού είναι ένα αρχαιολογικό εύρημα από την Μινωική πόλη της Φαιστού στη νότια Κρήτη και χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.Χ.. Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα μυστήρια της αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός της κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα.
Ο δίσκος ανακαλύφθηκε στις 3 Ιουνίου 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Λουΐτζι Περνιέ και φυλάσσεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.
Ο δίσκος είναι φτιαγμένος από πηλό. Η μέση διάμετρός του είναι 16 εκατοστά και το μέσο πάχος του 2.1 εκατοστά. Στις δύο όψεις του βρίσκονται 45 διαφορετικά σύμβολα, πολλά από τα οποία αναπαριστούν εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως ανθρώπινες μορφές, ψάρια, πουλιά, έντομα, φυτά κ.α. Συνολικά υπάρχουν 241 σύμβολα, 122 στην 1η πλευρά και 119 στη 2η, τοποθετημένα σπειροειδώς. Τα σύμβολα είναι χωρισμένα σε ομάδες με τη χρήση μικρών γραμμών που κατευθύνονται προς το κέντρο του δίσκου.
Κάποιοι λένε ότι τα 45 σύμβολα είναι λέξεις σε ένα ποίημα ηλικίας 4000 ετών. Άλλοι πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα ιερό κείμενο, μια μαγική επιγραφή, μια παρτιτούρα αρχαίας μουσικής ή για το αρχαιότερο σύστημα στίξεως στον κόσμο.
Υπάρχει μάλιστα κι ένας αμερικάνος ιστορικός της Τέχνης, ο Τζέρομ ‘Αϊζενμπεργκ, ο οποίος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα σύμβολα δε σημαίνουν απολύτως τίποτα κι ότι πρόκειτα για μια…φάρσα! Ισχυρίζεται λοιπόν ότι το κείμενο δεν είναι του 1700 π.Χ. , αλλά μια πλαστογραφία που ξεγέλασε τους πάντες από το 1908, όταν το “ανακάλυψε” στο μινωικό ανάκτορο της Φαιστού ο ιταλός αρχαιολόγος Λουίτζι Περνιέ. Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, ο Περνιέ εζήλωσε τη δόξα του σερ Άρθουρ Έβανς και θέλησε να εντυπωσιάσει τον κόσμο με ένα εύρημα ανάλογο του ανακτόρου του Μίνωα.

Η πρώτη όψη του δίσκου

Η δεύτερη όψη του δίσκου

Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι μπορεί να ήταν από τις πρώτες φορές στην Ιστορία που χαράκτηκε επιγραφή με τη βοήθεια κινητών χαρακτήρων σε μια διαδικασία τόσο επαναστατική που βρήκε συνέχεια στην τυπογραφεία μόνο αιώνες αργότερα.
Ως σήμερα έγιναν εκατοντάδες προσπάθειες για την αποκρυπτογράφηση του κειμένου όμως κανείς δεν το έχει διαβάσει και ουδείς μπορεί να είναι βέβαιος για το περιεχόμενό του. Κατά καιρούς έχει ακουστεί πλήθος ερμηνειών, όπως ότι πρόκειται για ύμνο, κατάρα, κείμενο με μαγικό περιεχόμενο, τελετουργικό ερωτικό τραγούδι, εγχειρίδιο σεξουαλικών στάσεων, απόδειξη γεωμετρικού θεωρήματος, λατρευτικό κείμενο προς τα άστρα, μινωικό ημερολόγιο, κείμενο διδασκαλίας της ανάγνωσης, αστρονομικός χάρτης με σύμβολα ή και πίνακας για επιτραπέζιο παιχνίδι.
Ακόμη και η προέλευσή του όμως αμφισβητείται. Είναι από την Κρήτη ο δίσκος ή έφθασε στη Φαιστό από τα ανατολικά? Και φυσικά δε λείπουν κι εκείνοι που πιστεύουν ότι είναι φτιαγμένος από τους εξωγήινους.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Τα αινίγματα της αρχαιότητας όμως δε σταματούν να υπάρχουν και να μας δίνουν τροφή για έρευνες και για το πως μπορεί να σκέφτονταν οι πρόγονοί μας και κατά πόσο ήταν εξελιγμένοι.
Η αλήθεια βρίσκεται εκεί έξω (ναι ναι πρόκειται για γνωστή φράση από την αγαπημένη τηλεοπτική σειρά THE X-FILES). Από τα Αγάλματα στη Νήσο του Πάσχαστις Γιγάντιες μπάλες της Κόστα Ρίκα κι από τα Γεωγλυφικά στη Νάσκα ως εκεί που δε μπορεί να φανταστεί κανείς. Καλή αναζήτηση λοιπόν σε όλους :)